Lensvertroebeling (cataract) bij konijnen 

 

 

Esther van Praag, Ph.D.

 

 

MediRabbit.com wordt uitsluitend gefinancierd door gevers.

Elke donatie, ongeacht hoe groot, wordt gewaardeerd en zal helpen bij de voortzetting van het onderzoek van de medische zorg en de gezondheid van konijnen.

Bedankt  

 

Waarschuwing: deze tekst bevat foto’s die voor sommigen storend kunnen  zijn.

Het woord cataract komt van het Latijn “cataracta” of van het Grieks  katarraktēs, wat waterval betekent. Het refereert zich aan de progressieve opkomende troebelheid van de ooglens, dat soms ook met “zien door een waterval” vergeleken wordt. Er komt minder licht door de lens, de contrast omvang verminderd en de capaciteit correct te focusseren of in de verte scherp te zien verdwijnt met de tijd.

MediRabbit

Gezond konijnen oog, waar een lichtstraal (pijl) door de lens gaat

Sandy Minshull

Rijpe witte centrale lensvertroebeling of cataract

De capaciteit voorwerpen in hel licht te zien, is dus vermindert en het is niet ongewoon dat een konijn botst tegen meubels of voorwerpen die op zijn weg liggen. De geobserveerde veranderingen in de lens betreffen gebrek aan de zuurstof metabolisme en aan het recycleren van de beschermende molecule gluthatione. Doordat de lens niet in kontact is met de bloed circulatie, heeft de lens de laagste zuurstof gehalte in het lichaam, samen met het zenuwgestel en de bijnierschors. De oxiderende stofwisseling, die door de mitochondrien in de cellen verzorgd wordt, kan genoeg ATP (vorm van opgeslagen energie in levend weefsel) produceren, om de cellen goed te laten werken. Dit wordt begeleidt door de formatie van vrije radicale en andere oxiderende moleculen. Deze worden voornamelijk door een kleine proteïne (gluthatione) geneutraliseerd. Terwijl gluthatione geoxideerd wordt, worden de vrije radicale gereduceerd en geneutraliseerd. De geoxideerde gluthatione verplaatst zich dan naar de oppervlakte van de lens, waar het op zijn beurt gereduceerd wordt dankzij het enzym gluthatione reductase, en een co-enzyme dat van vitamine B3 afgeleidt is. Deze cyclus maakt dat gluthatione geregenereerd en opnieuw gebruikt kan worden. Vitamine C speelt ook een beschermende rol en zijn concentratie in de lens is ongeveer 40 maal hoger als in het bloed. Als de vitamine C in de lenscellen is, helpt deze mee de vrije radicale and andere oxiderende moleculen te reduceren.

Lensvertroebeling wordt zowel bij zoogdieren als bij mensen in 3 categorieën geclassificeerd:

·         Centrale lensvertroebeling: is gekarakteriseerd door de degeneratie van proteïnes in het midden van de lens (nucleus) en door leeftijd. Het heeft typerend betrekking met verhoogde niveaus van geoxideerde (gevaarlijke) gluthatione in de lens. Het is mogelijk dat de beweging van deze molecule door leeftijd of door een slechte balans van proteïne en vet in de lens komt. De lens kleurt zich wit en later bruin.

Akira Yamanouchi

Rijpe witte centrale lensvertroebeling of cataract

Akira Yamanouchi

Rijpe bruine cataract

§  Corticale lensvertroebeling: komt door een storing aan de buitenrand van de lens, die zich naar het midden verspreidt. Het is typerend verbonden met een vermindering van het gluthatione niveau, dat door een grote destructie van proteïne, schade aan het plasma membraan toebrengt, of door een verstoord calcium metabolisme begeleid wordt.

§  Cataract met troebelheid achterin de lens, wordt gekarakteriseerd door de ontwikkeling van groepen opgezwollen cellen aan de achterkant van de lens. Verschillende groepen kunnen zich onafhankelijk van elkaar ontwikkelen. Dit type cataract is zelden en wordt voornamelyk geïndtroduceerd door stress, b.v. UV licht of medicijnen (corticosteroïden).

Bij konijnen komt een 4de categorie voor, die samenhangt met de door Encephalitozoon cuniculi geïnduceerde grauwe staar, met lens scheur.

Christine Goodhand

Konijn dat aan E. cuniculi geïnduceerde grauwe staar leidt

Dr Magdalena Stasiowska

Phacoclastic uveitis in a rabbit eye

Oorzaken

Lensvertroebeling is sterk met leeftijd verbonden. Verdere contribuerende factoren zijn erfelijkheid, eten, medicamenten, UV licht, de aanwezigheid van de parasiet Encephalitozoon cuniculi, hoofd trauma, of een dieet dat te laag in carotenoïden is. Desondanks zijn de oorzaken bij konijnen niet goed bekend. In tegenstrijd tot andere dieren, is de ontwikkeling van cataract bij konijnen niet met diabetes gebonden, een ziekte die nauwelijks bij hen gezien wordt.

Susan L.

Effect van een flits licht op een gezond oog (achter) en een oog dat grauwe staar heeft

Verhoogde oxiderende stress, wegens de aanwezigheid van vrije radicale, een slechte werking van het beschemende mechanisme of een verminderde gluthatione cyclus leiden tot accumulatie van hydrogeen peroxide in de glasvochtvloeistof van het oog. Ook als het gluthatione het peroxide reduceert, wordt de energie metabolisme met de tijd vernietigd. Dit maakt infiltratie van sodium in de lens mogelijk. Osmolaliteit (natuurlijke tendens om de water balans vast te houden) leidt tot opeenhoping van water in de lens. De proteïnes in de lens oxideren en worden troebel en onoplosbaar (zelfde procedure als door warmte geïnduceerde denaturisatie van ovalbumine en eiwit proteïnes).

De vrije radicalen vallen de lipiden (vetten) die in de membraan aanwezig zijn aan, wat tot een inkrimping of een zwelling van de lens capsule leidt. Deze veranderingen van druk in de lens breken de fibreuze membranen en de holtes worden met water en afval gevuld.

Diagnose

Een omvattende diagnose helpt grauwe staar te identificeren en zijn ontwikkeling met de tijd te volgen. Zelden wordt een breuk va de ooglens gezien.

Behandeling

De behandeling van grauwe staar is een operatieve verwijdering van de ooglens, via de phacofragmentatie lensectomie (verwijdering van de lens via kleine insneden), zonder vervanging van de ooglens. Spontane regeneratie van de lens wordt regelmatig bij konijnen geobserveerd. Ook als dit niet het geval is, kan een konijn nog licht en vormen zien.

Lisa Hutcheon

Grauwe staar kan unilateraal...

Christine Goodhand

of bilateraal zijn......

Als de lensvertroebeling door de parasiet E. cuniculi veroorzaakt wordt, komt naast de behandeling van het oog ook de administratie van fenbendazole (20 mg/kg, q 24 h., gedurende een maand) gedurende 28 dagen. Longer treatments must be avoided as onset of secondary effects such as bone marrow depression has been observed in rabbits. Het gebruik van albendazole is niet aangeraden, doordat plotselinge dood in gezonde konijnen na een dosis geobserveerd is (privé communicatie, Prof. P. Deplazes, DVM, Universiteit van Zurich, Zwitserland).

Als er een ontsteking van de uvea (uveitis= aanwezig is en de ooglens kan niet operatief verwijdert worden, is het nodig plaatselijke NSAID of niet-NSAID medicamenten, zoals prednisolone acetate 1% te administreren.

 

Amy Carpenter

Inadvertent use of peroxide in the eye of a cottontail...

Als er pijn aanwezig is, moet pijn stillende middelen gegeven worden. If treatment does not bring relief or improvement, eye surgery or enucleation may help the rabbit.

Melanie Kuenzel

The E. cuniculi related abscess on the iris and the lens (left) was removed surgically and the eye healed nicely (right)

Dankbetuiging

Een woord van dank gaat naar Amy Carpenter (USA), Susan L. (USA), Lisa Hutcheon (USA), Christine Goodhand, Melanie Kuenzel and Heather Bechtel (USA), to Sandy Minshull (Canada) en Akira Yamanouchi, VEIN (Veterinary Exotic Information Network, http://vein.ne.jp/) voor de toestemming hun foto’s te mogen gebruiken. Ook een speciale dank aan Louise en Arie van Praag (Zwitserland), voor hun hulp bij de editie van teksten in het Nederlands.

Verdere Informatie

Arnesen K, Nordstoga K. Ocular encephalitozoonosis (nosematosis) in blue foxes. Polyarteritis nodosa and cataract. Acta Ophthalmol (Copenh). 1977; 55: 641-51.

Ashton N, Cook C, Clegg F. Encephalitozoonosis (nosematosis) causing bilateral cataract in a rabbit. Br J Ophthalmol. 1976; 60: 618-31. 

Felchle LM, Sigler RL. Phacoemulsification for the management of Encephalitozoon cuniculi-induced phacoclastic uveitis in a rabbit. Vet Ophthalmol. 2002; 5: 211-5.

Flecknell P., editor Gloucester, BSAVA Manual of Rabbit Medicine and Surgery, UK: British Small Animal Veterinary Association2000.

Gelatt KN. Congenital cataracts in a litter of rabbits. J Am Vet Med Assoc. 1975; 167:598-9. 

Giordano C, Weigt A, Vercelli A, Rondena M, Grilli G, Giudice C. Immunohistochemical identification of Encephalitozoon cuniculi in phacoclastic uveitis in four rabbits. Vet Ophthalmol. 2005; 8: 271-5. 

Gwon A, Gruber LJ, Mantras C. Restoring lens capsule integrity enhances lens regeneration in New Zealand albino rabbits and cats. J Cataract Refract Surg. 1993; 19: 735-46.

Gwon A, Gruber L, Mantras C, Cunanan C. Lens regeneration in New Zealand albino rabbits after endocapsular cataract extraction. Invest Ophthalmol Vis Sci. 1993; 34: 2124-9. 

Harcourt-Brown F. Textbook of Rabbit Medicine, Oxford, UK: Butterworth-Heinemann, 2001.

Quesenberry K.E., Carpenter J.W., Quesenberry P., Ferrets, Rabbits and Rodents: Clinical Medicine and Surgery Includes Sugar Gliders and Hedgehogs. Elsevier Health, 2004.

11. Weisse I, Niggeschulze A, Stotzer H. Spontaneous congenital cataracts in rats, mice, and rabbits. Arch Toxicol. 1974; 32:199-207.

   

 

 

e-mail: info@medirabbit.com